Irk Bitig, Orta Asya Türk kültüründe önemli bir yer tutan, kehanet amaçlı yazılmış eski bir metin türüdür. Adı, “ırk” (Türk) ve “bitig” (kitap, kehanet) kelimelerinden türetilmiştir. Türklerin halk edebiyatı ve şamanizmle bağlantılı bir yapıt olan bu metin, geleceği tahmin etmek, önemli olayları öngörmek amacıyla kullanılmıştır. Irk Bitig, genellikle doğa olayları, sayılar, rüyalar ve işaretler üzerinden yapılan kehanetlerle ilişkilendirilir.

Altun Yaruk (Işık), Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olan ve Orta Türkçe ile yazılmış bir dinî ve ahlaki metindir. Bu eser, Uygur Türkleri dönemine ait olup, aynı zamanda Maniheizm etkisi altında yazılmıştır. Maniheizm, Persli dini bir inanç sistemidir ve Orta Asya’da özellikle Uygur Türkleri arasında yayılmıştır. Altun Yaruk, Uygurların inançlarını ve ahlaki değerlerini yansıtan bir eser olarak kabul edilir.

Bilge Kağan Yazıtı (735), Göktürklerin 8. yüzyıldaki hükümdarı Bilge Kağan adına Orhun Vadisi’nde dikilmiş olan bir anıttır. Bu yazıt, Orhun Yazıtları’nın en önemli örneklerinden biridir ve Türk tarihinde önemli bir döneme ışık tutmaktadır. Bilge Kağan, Göktürklerin 2. Devleti’nin (682–745) hükümdarı olarak hem devletin yönetimini hem de halkının refahını sağlama yönünde büyük bir çaba sarf etmiştir. Bu yazıt da, onun yönetimindeki başarılarını, halkına olan hitaplarını, devletin yükselişini ve çöküşünü anlatan değerli bir kaynaktır.

Kültiğin Yazıtı, 732 yılında Göktürkler tarafından yazılmış olan ve Orhun Yazıtları’ndan biri olarak kabul edilen önemli bir anıttır. Orhun Vadisi’nde bulunan ve 8. yüzyıldan kalan bu yazıt, Türk tarihi ve dilinin anlaşılmasında büyük bir öneme sahiptir. Kültiğin Yazıtı, Göktürklerin hükümdarı Bilge Kağan’ın kardeşi Kültiğin adına dikilmiştir. Bu yazıt, yalnızca bir kralın anıtı olmakla kalmaz, aynı zamanda dönemin Türk toplumunun sosyal yapısını, inançlarını, yönetim anlayışını ve askeri stratejilerini de yansıtır.

VEZİR TONYUKUK YAZITI (720)