Siyer, Divan edebiyatı bağlamında, özellikle İslam tarihinin önemli figürleri ve olayları hakkında yazılmış olan eserleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. En yaygın anlamıyla, Siyer, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in hayatı (Siyer-i Nebi) ve ona dair önemli olayları anlatan manzum veya mensur eserleri ifade eder. Bu tür eserler, genellikle tasavvufi ya da dini öğelerle bezeli olup, şairlerin İslamî değerler, ahlakî ilkeler ve sosyal düzen ile ilgili bakış açılarını yansıtır.

Mahlas, Divan edebiyatı şairlerinin en bilinen özelliklerinden biri olan ve şairin kendisini ifade etme biçimiyle ilgili bir terimdir. Kelime olarak “mahlas”, Arapça kökenli olup “soyunuz”, “ad” anlamına gelir. Ancak Divan edebiyatında mahlas, şairin gerçek adı yerine kullandığı takma ad ya da şair ismi anlamında kullanılır. Şairler, eserlerinde mahlaslarını kullanarak, hem anonimleşmeyi hem de edebi kimliklerini belirginleştirmeyi amaçlamışlardır.

Azâde (Azâde-i İslâh), Divan edebiyatında kullanılan ve özgürlük, serbestlik anlamlarına gelen bir terimdir. Ancak edebiyatla ilişkili olarak azâde kelimesi, özellikle tasavvufi edebiyat ve Divan şairlerinin eserlerinde önemli bir yer tutmuş ve değişik anlamlarda kullanılmıştır. Divan edebiyatı çerçevesinde azâde, genellikle insanın ruhsal ya da manevi anlamda özgürleşmesi, nefsi ve dünyevi bağlardan kurtulması, her türlü bağlılıktan arınması anlamında kullanılır. Bu kavram, şairlerin eserlerinde insanın içsel özgürlüğüne, daha yüksek bir manevi düzeye ulaşabilmesine dair arayışlarını simgeler.

Şehrengiz (ya da şehirname) Divan edebiyatında önemli bir türdür ve kelime olarak “şehir” ve “giz” (gizli, gizemli) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Bu tür, bir şehri veya kasabayı detaylı bir şekilde anlatan, zaman zaman gerçekçi zaman zaman ise hayali öğelerle bezeli manzum eserlerdir. Şehrengizler, hem şehirlerin coğrafi ve kültürel özelliklerine dair bilgiler sunar hem de şehirlere ait mitolojik, tarihi ve sosyal yapıları konu alır.

Velayet-name, Türk edebiyatında özellikle Osmanlı dönemiyle ilişkilendirilen ve genellikle bir kişi ya da bir grubun manevi üstünlüğünü, erdemlerini, ahlaki özelliklerini ve yüksek kişiliklerini anlatan metinlere verilen isimdir. Bu tür eserler, özellikle tasavvufî edebiyat çerçevesinde önemli bir yere sahiptir. Velayet, Arapçadan Türkçeye geçmiş bir kelime olup, “gerekli yasal hak ve sorumlulukların yerine getirilmesi, yönetim, üstünlük, dostluk” gibi anlamlara gelir. Ancak tasavvuf terimi olarak “velayet”, bir kişinin Allah katında yüksek derecelere ulaşması ve manevi üstünlüğünü kazanması anlamında kullanılır.

Gazavat-name, Türk edebiyatında özellikle Osmanlı döneminde ortaya çıkan ve savaşları, kahramanlıkları, zaferleri, kahramanlık destanlarını anlatan önemli bir türdür. “Gazavat” kelimesi, Arapçadan türetilmiş olup, savaş veya gazâ anlamına gelirken, Gazavat-name de bu savaşları, kahramanlıkları ve zaferleri konu alan, edebi olarak anlatılmış eserleri ifade eder. Bu tür, genellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun fetihleri ve savaşlarını anlatan yazılı eserler olarak ortaya çıkmıştır ve tarihsel olayları epik bir dille ele alır.

“Sur-name” (veya “surnâme”), divan edebiyatında önemli bir türdür ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde doğmuş bir edebi formdur. Bu tür, genellikle bir düğün ya da şehzadelerin sünnet töreni gibi büyük kutlamaları konu alır ve o dönemin şairleri tarafından yazılır. “Sur-name”, kelime olarak “adname” (isimname) anlamına gelir; ancak bu türün daha spesifik bir anlamı vardır. Sur-name, özel olarak bir düğün, sünnet töreni veya başka bir büyük halk kutlaması hakkında yazılan şiirsel anlatımlardır. Bu kutlamaların çoğu şehzadelerin sünneti, padişahların düğünleri ya da hükümdarın tahta çıkışı gibi olaylara dayanır.

“Seci” (veya “seci kafiye”) Türk divan edebiyatında, özellikle beyitlerde kullanılan bir nazım tekniğidir. Seci, genellikle aynı hece ölçüsünde olan, fakat anlam bakımından farklı kelimelerin bir arada kullanıldığı bir yapıdır. Bu türde, kelimeler arasında ses benzerliği (kafiye) bulunur, ancak bu kafiye düzeni, klasik kafiye anlayışından farklı olarak, iki ya da daha fazla kelime arasında bir ses benzerliğine dayalıdır. Seci, özellikle divan şairlerinin eserlerinde sıkça görülür ve onların estetik anlayışlarını yansıtan bir unsurdur.